Küresel Makaralı Rulman Nedir?
Küresel makaralı rulmanlar, özellikle yanlış hizalamaların sık yaşandığı uygulamalarda üstün performans sağlayan, çift sıralı makaralı rulman türlerindendir. Hem radyal hem de sınırlı eksenel yükleri taşıma kapasitesine sahip olan bu rulmanlar, iç bilezik ile dış bilezik arasında yer alan fıçı şeklindeki makaralar sayesinde yükleri eşit şekilde dağıtır. Bu yapı sayesinde rulman, mil ile yuva arasında oluşabilecek hizalama hatalarını telafi eder.
Yapısı
1. İç bilezik: Konik veya silindirik delikli olabilir, mile oturur.
2. Dış bilezik: Küresel bir yuva şekline sahiptir ve makaraları dıştan sarar.
3. Küresel makaralar: Fıçı biçiminde, her iki yöne eğimli yükleri taşıyabilecek şekilde tasarlanmıştır.
4. Kafes: Makaraları düzgün şekilde hizalar ve birbirlerine temas etmelerini önler.
Bu yapısı sayesinde küresel makaralı rulmanlar, hem yüksek yükleri taşır hem de yanlış hizalamalara karşı toleranslıdır.
Çalışma Prensibi
Rulmanın dış bileziği küresel yapıda olduğundan, makaralar iç bileziğe göre eksenel açıyla dönebilir. Bu esneklik, montaj hatalarını, mil sapmalarını ve yük altında oluşan eğilmeleri tolere eder. Aynı zamanda makaraların geniş yüzeyi sayesinde yükler geniş alana yayılır, bu da rulmanın daha uzun ömürlü olmasını sağlar.
Avantajları
Hizalama toleransı yüksek: Mil ile yatak arasında oluşan açı farklarını telafi eder.
Yüksek taşıma kapasitesi: Radyal yüklerin yanı sıra eksenel yükleri de taşır.
Darbe ve titreşime dayanıklı: Zorlu çalışma koşullarına uygundur.
Uzun ömürlü: Aşınmaya karşı dayanıklı yapıya sahiptir.
Bakımı kolay: Gres veya yağlama sistemlerine uygunluk sağlar.
Küresel Makaralı Rulman Türleri
1. Silindirik delikli iç bilezikli rulmanlar: Standart mil üzerine doğrudan takılır.
2. Konik delikli iç bilezikli rulmanlar: Adaptör veya ayırıcı burçla mile monte edilir.
3. Keçeli küresel makaralı rulmanlar: Toz, nem ve dış etkenlere karşı koruma sağlar.
4. Bölünebilir küresel makaralı rulmanlar: Montajı zor alanlarda kullanım için uygundur.
Malzeme Özellikleri
Bilezik ve makaralar: Yüksek kaliteli sertleştirilmiş krom çeliği.
Kafes: Genellikle preslenmiş çelik, pirinç veya poliamid (polyamide).
Yüzey işlemleri: Taşlama ve özel kaplamalarla aşınma ve korozyon direnci artırılır.
Uygulama Alanları
Madencilik ve taş ocakları: Konveyör sistemleri, kırıcılar.
Kağıt makineleri: Yüksek hızlı ve sürekli çalışan sistemler.
Çimento sanayi: Öğütücüler, döner fırınlar.
Tarım makineleri: Hasat makineleri, tamburlar.
Ağır sanayi makineleri: Vinçler, redüktörler, merdaneli sistemler.
Yağlama ve Bakım
Rulmanın uzun ömürlü çalışması için yağlama çok önemlidir. Yağlama yöntemleri şunlardır:
- Gres yağlama: Genellikle düşük hızda çalışan makinelerde kullanılır.
- Yağ banyosu: Sürekli çalışan ve yüksek sıcaklık altında çalışan sistemlerde tercih edilir.
- Otomatik yağlama sistemleri: Endüstriyel makinelerde rulman bakımını kolaylaştırır.
Montaj ve Uyum
- Konik delikli rulmanlar adaptör burç ile sıkıştırılarak takılır.
- Uygun eksenel boşluk bırakılarak monte edilmelidir.
- Dış yüzeye darbe uygulanmamalıdır, presle montaj önerilir.
- Temizlik ve düzgün yağlama sağlanmalıdır.
Arıza Nedenleri
- Yanlış montaj veya hizasızlık
- Yetersiz yağlama
- Dış ortamdan gelen toz ve nem
- Aşırı yük veya titreşim
- Adaptör burcun yanlış sıkılması
Sonuç
Küresel makaralı rulmanlar, yanlış hizalamalara toleranslı yapısı ve yüksek yük taşıma kapasitesiyle en zorlu koşullarda bile güvenilir çalışmayı sağlar. Ağır sanayiden madenciliğe, tarımdan kâğıt sanayine kadar çok geniş bir uygulama yelpazesinde kullanılmaktadır. Doğru montaj, düzenli bakım ve uygun yağlama ile bu rulmanlar uzun yıllar sorunsuz şekilde görev yapar. Sistem verimliliği, güvenliği ve bakım kolaylığı açısından küresel makaralı rulmanlar önemli bir tercihtir.
